اگر
قصد خرید گیاه آپارتمانی رنگی زیبایی را برای نگهداری در خانه خود دارید، پیشنهاد
میکنیم گیاه اگزالیس را از یک گل فروشی آنلاین خریداری فرمایید. این گیاه زیبا با برگهای بنفشرنگ و جذابش، حسابی در خانه شما خواهد درخشید. روش نگهداری از گیاه اگزالیس نیز اصلا
سخت نیست و با مطالعه مقاله زیر میتوانید به خوبی آن را بیاموزید. پس در ادامه
همراه ما باشید.
شناخت گیاه اگزالیس
اگزالیس که با نام شبدر زینتی هم شناخته میشود میتواند با
برگهای خاص و چشمگیرش تبدیل به ستاره خانه شما شود. اگر شرایط مناسب را برای
نگهداری این گیاه فراهم باشد در تمام طول سال زیبایی و رنگ را به شما هدیه میدهد.
برخی معتقدند برگهای این گیاه مانند
بال پروانه در روز باز است و زمانی که هوا تاریک میشود برگها بسته میشوند. این
گیاه برگهای مثلثی شکل و بنفش رنگی دارد که در مرکز به سمت قرمز میآید. برگهای
این گیاه تنها عامل زیبایی آن نیست زیرا میتواند در بهار گلهای شیپوری شکلی دهد
که به رنگ سفید یا صورتی است.
عده ای دیگر میگویند این گیاه به خاطر
شباهتی که با شبدر دارد به اسم شبدر دروغین هم شناخته میشود.
اگزالیس سه برگ دارد که به صورت مثلثی
در کنار یکدیگر قرار گرفتهاند و شباهت زیادی به شبدر دارد. اما شبدر گیاهی اصالتا
ایرلندی است ولی اگزالیس از خانواده شبدر ترشکیان است که اصالتا اهل آمریکای جنوبی
است.
از تفاوتهای اساسی این دو گیاه این است
که اگزالیس تطبیق بیشتری با فضای داخل خانه دارد در حالی که شبدر نمیتواند شرایط
نوری داخل خانه را تحمل کند. تفاوت دیگر آنها،
این است که ریشههای شبدر به شکل رشتهای است اما ریشه اکثر گونههای اگزالیس به
صورت پیاز است. همچنین شبدر گیاهی یکساله است اما این گیاه چندساله است که در
زمستان به خواب میرود.
به طور کلی هر زمان قصد خرید گل آپارتمانی را دارید به این نکته توجه کنید که شرایط عمومی نگهداری گیاه و
محلی که شما قرار است از آن نگهداری کنید یکسان باشد. حال با ما همراه باشید تا
روش نگهداری گیاه اگزالیس را بخوانید.
نام علمی: Oxalis triangulari
بومی: برزیل، مکزیک،
آفریقای جنوبی
خانواده: شبدر ترشکیان
نامهای دیگر: شبدر
زینتی، شبدر بنفش
اگر در منطقهای معتدل زندگی میکنید
میتوانید این گیاه را در بیرون از خانه بکارید اما اگر محل زندگی شما زمستان
بسیار سردی دارد میتوانید پیاز این گیاه را در این فصل از زمین خارج کنید و مجددا
با گرمتر شدن هوا در بهار آن را بکارید.
اگزالیس را میتوان در
داخل خانه و در گلدان نیز نگهداری کرد و تمام نگاهها را به آن خیره نمود. بهترین
جا برای قرار گیری این گیاه در کنار گیاهانی است که برگهای سفید یا نقرهای دارد
مانند گندمی یا برگ نقرهای.
خاک گلدان استاندارد که زهکشی مناسبی
داشته باشد برای این گیاه عالی است. اگر گیاه را در خاکی سنگین و با زهکشی نامناسب
بکارید دچار پوسیدگی ریشه میشود.
بهترین خاک برای این
گیاه خاکی است که غنی و سبک باشد. میتوان
در خاک گیاه کودهای آرام تجزیه شونده اضافه کرد تا در آینده نگرانی بابت کوددهی
نداشته باشید.
اگزالیس به محیطی نورگیر نیاز دارد که
نور مستقیم به آن نرسد. نور مستقیم مخصوصا در ظهر تابستان باعث میشود تا برگهای
گیاه بسوزد، همچنین نور کم باعث میشود تا گیاه ضعیف و کمپشت شود.
بهتر است این گیاه را در
کنار یک پنجره شرقی یا جنوبی قرار دهید. اگر میخواهید برای مدتی آن را به بیرون
از منزل منتقل کنید باید مواظب باشید که گیاه را در آفتاب شدید و مستقیم قرار
ندهید.
بهترین دما برای نگهداری این گیاه در
داخل منزل چیزی بین 15 الی 25 درجه سانتی گراد است. اگر دمای داخل منزل بیش از حد
گرم شود برگها پژمرده میشوند.
مراقب باشید که گیاه را
در کنار وسایل گرمایشی قرار ندهید زیرا تغییرات دمایی باعث آسیب به آن میشود.
اگزالیس کم آبی را بیشتر از آب دادن
زیاد تحمل میکند زیرا آب دادن زیاد باعث پوسیدن ریشههای آن میشود و گیاه را به
سمت مرگ هدایت میکند.
در طول فصل رشد گیاه
(بهار تا تابستان) زمانی به آن آب بدهید که چند سانت بالایی خاک خشک شده باشد و
زمانی که به خواب فرو رفته (پاییز تا زمستان) هر دو یا سه هفته یک بار به گیاه آب
دهید.
سعی کنید از آبی استفاده کنید که دمای اتاق را داشته باشد و آب خیلی سرد یا گرم را
استفاده نکنید. همچنین آب را از پایین و نزدیک خاک بریزید.
اگزالیس درباره رطوبت نسبت به بقیه گیاهان خانگی کمتر ایرادگیر است. یک رطوبت متعادل در خانه تمام چیزی است که این گیاه میخواهد. اگر خانه شما محیطی خشک دارد میتوانید رطوبت مورد نیاز گیاه را با دستگاه بخور، اسپری آب یا ریختن سنگ ریزه بر روی سینی گلدان تامین کنید.
در ادامه روش نگهداری گیاه اگزالیس به
کوددهی گیاه میپردازیم:
این گیاه تنها در فصل
رشد به کود نیاز دارد و زمانی که در فصل استراحت است نباید به آن کود داد.
اگر در ابتدای کاشت، کود
گرانوله در خاک اگزالیس مخلوط کرده بودید تا سه ماه نگران کود دادن مجدد نباشید.
بهتر است برای کود دادن دوباره از همان کودهای گرانوله استفاده کنید.
کودهای محلول در آب نیز
کارایی دارد. هر دو یا سه هفته یک بار میتوانید از این نوع کود برای گیاه خود استفاده
کنید.
باید بدانید که کود دادن بیش از حد میتواند باعث تشکیل نمک در خاک شود و این
مساله منجر به سوختن برگها میشود. برای حل این مشکل گیاه را به سینک ظرفشویی
منتقل کنید و خاک گیاه را برای پنج دقیقه زیر جریان آب بشویید و اجازه دهید آب
اضافه از زیر گلدان خارج شود. بهتر است این کار را هر چهار یا شش ماه یکبار انجام
دهید تا از تشکیل بیش از حد نمک در خاک جلوگیری کنید.
اگزالیس نیاز خاصی به هرس کردن ندارد. تنها کاری که باید بکنید بریدن شاخههای مرده است. این کار در فصل استراحت گیاه بسیار مفید و لازم است.
اگر برگهای گیاه شما با وجود سلامت
کافی قهوهای و خشک میشود تعجب نکنید. اگزالیس در تابستان آماده یک خواب زمستانی
میشود تا ریشه گیاه بتواند انرژی لازم برای فصل رشد بعدی را ذخیره کند.
وقتی گیاه در داخل خانه است پیش بینی زمان استراحت آن کمی مشکل میشود. ممکن است گاهی چند دوره متناوب را به
رشد ادامه دهد و ناگهان بمیرد. از آنجایی که گیاه برای تشخیص شروع فصل استراحت به
گرمای تابستان نیاز دارد میتوان با افزایش دمای محیط (بیش از 27 درجه) گیاه را
تحریک به شروع فصل استراحتش کنید.
هر زمان متوجه شدید که برگهای اگزالیس شما قهوهای شده و در حال مردن است میزان
آبدهی را کم کنید و اجازه دهید برگها کاملا خشک شود سپس آنها را هرس کنید. گیاه
را به مکانی خنکتر و تاریکتر منتقل کنید و برای دو الی چهار هفته اجازه دهید تا
استراحت کند.
بعد از این مدت گیاه را
مجددا به محلی روشنتر ببرید و آبدهی و کوددهی را مانند فصل رشد ادامه دهید و خیالتان
راحت باشد که گیاه شما قویتر و سالمتر از گذشته به زندگی ادامه میدهد.
پس از شرح روش نگهداری گیاه اگزالیس
به نحوه ی کاشت این گیاه میپردازیم:
اگزالیس را میتوان در
هر گلدانی کاشت اما باید توجه کرد که این گلدان در کف خود سوراخی برای خروج آب
اضافه داشته باشد.
برای کاشت این گیاه:
اگزالیس هر چند سال یکبار نیاز به تعویض گلدان دارد تا بتوانند خاک جدیدی داشته باشد. برای اینکار گلدانی را انتخاب کنید که یک سایز از گلدان قبلی بزرگتر باشد و مانند مراحل بالا آن را بکارید. بهترین زمان برای تعویض گلدان این گیاه در زمستان و زمانی است که گیاه در حال استراحت است.
این گیاه را میتوان از طریق پاگیاه
تکثیر کرد.
پاگیاه گیاه کوچکتری
است که در کنار گیاه مادر رشد میکند و تمام خصوصیات آن را دارد و تغذیه خود را از
مادر میگیرد.
بهتر است تکثیر گیاه را
در زمان استراحت آن انجام دهید.
برای این کار گیاه را از
گلدان خارج کنید و با چاقو یا قیچی تمیز پاگیاه را از گیاه مادر جدا کنید. به محض
اینکه این گیاه جوان از مادر خود جدا شد میتواند به صورت مستقل در گلدانی جدید
شروع به زندگی کند.
یادتان باشد که این کار
را تنها باید زمانی انجام دهید که برگهای گیاه مرده باشند. اگر هنوز برگها زنده
و دارای رنگ باشند این جداسازی باعث آسیب به گیاه میشود.
برگهای این گیاه مزه تلخی دارد و همین باعث میشود تا توسط حیوانات خانگی یا کودکان خورده نشود. اما در هر صورت برگهای این گیاه حاوی اگزالیک اسید است که خوردن زیاد آن باعث ایجاد مشکلات جدی میشود.
در اکثر مواقع اگزالیس دچار بیماری خاصی نمیشود اما این به آن معنی نیست که کاملا مصون است. به همین خاطر شناخت بیماریهای ممکن، باعث میشود تا بتوانیم مدیریت بهتری روی گیاه داشته باشیم.
آب دادن بیش از حد یا خاک نامناسب میتواند
باعث پوسیدن ریشه شود. وقتی ریشه پوسیده شود، سیاه رنگ و لزج میشود، گیاه در خود
جمع میشود و در نهایت میمیرد.
اگر این اتفاق افتاد
دیگر نمیتوان گیاه را زنده کرد و باید با گیاه جدیدی شروع کنید. آبدهی به اندازه
و خاک خوب زهکشی شده میتواند جلوی این اتفاق را بگیرد.
اگر اگزالیس را در محیطی کمنور، سرد و با رطوبت بالا قرار دهیم دچار قارچهایی مانند سفیدک سطحی و زنگار میشود که خوشبختانه تشخیص آنها بسیار راحت است و با اصلاح شرایط نگهداری میتوان آنها را از بین برد. در موارد شدیدتر باید به کمک یک قارچکش صنعتی آنها را از بین برد.
این بیماری از طریق یک قارچ منتقل میشود و نقاط سفید رنگی شبیه به آرد بر روی برگها یا گل گیاه ایجاد میشود و ممکن است گاهی به کل گیاه سرایت کند.
این نوع قارچ، خودش را به شکل رگههای زرد رنگ بر روی برگها نشان میدهد که میتواند به کل گیاه سرایت کند.
دو آفتی که ممکن است به اگزالیس در داخل خانه حمله کنند کنه تار عنکبوتی و شپشک است. اگر متوجه این آفات نشوید ممکن است جمعیت آنها به شدت افزایش پیدا کند و باعث مرگ گیاه شود و حتی به گیاهان دیگر شما نیز حمله کنند اما خوشبختانه تشخیص این دو آفت بسیار ساده است. برای خلاص شدن از دست این حشرات میتوانید از صابونهای آفت کش یا روغن نیم استفاده کنید.
این آفت در اطراف خودش گردی سفید شبیه به پارچه به جا میگذارد و با نوشیدن شیره اگزالیس، گیاه را ضعیف میکند و در نهایت باعث مرگ آن میشود.
این حشرات کوچک در اطراف خود تارهایی شبیه به عنکبوت تشکیل میدهند و شروع به نوشیدن مواد مغذی از گیاه میکنند که مانند شپشکها در طولانی مدت باعث مرگ گیاه میشود.
گاهی اگزالیس دچار مشکلاتی مانند زرد شدن برگها یا تغییر رنگ در آنها میشود که به راحتی قابل تشخیص و برطرف شدن است.
اگر متوجه لکههای سفید یا زرد بر روی برگهای گیاه خود شدید یعنی گیاه شما دچار یک بیماری قارچی شده است. سفیدک سطحی و زنگار بیماریهایی بود که بالاتر درباره آن صحبت کردیم. این بیماریها به خاطر شرایط نگهداری نامناسب شامل رطوبت بالا، نور کم و هوای سرد ایجاد میشود. بهتر است شرایط نگهداری را اصلاح کنید و با اسپریهای قارچکش گیاه را درمان کنید.
برگهای زرد، زیبنده این گیاه نیستند. خوشبختانه زرد شدن برگها در اغلب موارد بیانگر مشکل خاصی نیست و لازم نیست نگران شوید.
علل زرد شدن برگهای گیاه:
اغلب – اما نه همه – اگزالیسها وارد یک دوره خفتگی میشوند.
در واقع اگزالیسهایی که از یک پیاز رشد میکنند، برای شکوفه دهی دوباره به یک استراحت
طولانی مدت نیاز دارند. قبل و یا در طول این دوران، تمامی برگهای گیاه به آرامی
زرد میشوند. در واقع آنها عناصر مغذی را به پیاز برمیگردانند تا برای شکوفه دهی
بعدی ذخیره شوند. به همین علت ممکن است گیاه کمی زرد و بیمار به نظر برسد. این اتفاق
ممکن است بیشتر از سه بار در سال نیز رخ بدهد!
هنگامی که اگزالیس شما
وارد خفتگی شد، آبدهی را سریعا متوقف کرده و تا ریزش یا قهوهای شدن کامل برگها
صبور باشید. سپس این برگهای قهوهای شده را از گیاه جدا کنید و اگزالیس به خواب
رفتهی خود را به محیطی خنک و تاریک ببرید. آن باید برای 3 ماه در همان مکان باقی
بماند.
این دوره با ظاهر شدن
جوانههای سبزرنگ به پایان میرسد. این جوانهها به شما میگویند که باید گیاه را
از این مکان تاریک و خنک خارج کنید.
وقتی برگهای اگزالیس بالغ شوند، زرد
خواهند شد. این تغییر برای اگزالیسهای یک ساله، در پایان چرخه زندگی رخ میدهد و
برای انواع چندساله، به محض بالغ شدن برگها.
معمولا برگهای بزرگ
گیاه که در بخش پایینی قرار دارند دست خوش این تغییر رنگ میشوند.
هنگامی که این زرد شدن
در گیاه شما رخ داد، به سادگی آنها را جدا کنید. چنین برگهایی معمولا راحت جدا میشوند.
حذف برگهای زرد شده ضمن بهبود ظاهر کلی گیاه، تراکم آن را نیز کم کرده و سبب
بهبود رشد سایر برگهای سالم میشود.
شاید دلیل اصلی زرد شدن برگهای گیاه
شما این است که بیش از حد آن را آبیاری میکنید. بهترین شرایط برای رشد اگزالیس،
قرار گرفتن در خاکی غنی و کمی مرطوب، و دریافت اشعههای درخشان خورشید است.
در فصل زمستان، بهتر است آن را تحت تابش مستقیم خورشید قرار دهید. در تابستان نیز
آفتاب گرم بعدازظهر برای اگزالیس مناسب است. البته اگر هوا بیش از حد گرم باشد،
بهتر است کمی از آن در برابر گرما محافظت کنید.
گاهی اوقات زرد شدن برگها در نتیجه نامناسب بودن زه کشی خاک رخ میدهد. گلدان حامل اگزالیس، باید دارای حفرات
زه کشی متعددی در سطح زیرین خود باشد تا بتواند به راحتی آبهای اضافی را خارج کند.
خیس بودن بیش از حد خاک
نه تنها به ریشه آسیب میزند، بلکه مانع از جذب صحیح عناصر مغذی توسط گیاه میشود.
حال اگر اگزالیس نتواند آهن جذب کند، از بیماری کلروز رنج خواهد برد. کلروز
موقعیتی است که گیاه سبزینه کافی تولید نمیکند و لکههای زرد رنگ در سطح آن گسترش
مییابند.
آبیاری را متوقف کنید و
اجازه دهید خاک بین هر بار آبیاری خشک شود.
- توجه کنید:
تمام بخشهای اگزالیس
حاوی اگزالات هستند، مادهای که در صورت خورده شدن میتواند عوارضی را در بدن
ایجاد کند.
بنابراین، هنگام جدا
کردن برگهای زرد شده دقت کافی داشته باشید و پس از پایان کار، دستهای خود را به
خوبی بشویید. برگهای جدا شده را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی خود قرار
دهید.
چنین اتفاقی عموما به دلیل مناسب
نبودن میزان نور برای اگزالیس رخ میدهد. ابتدا ساقههای ضعیف شده را تا حدود 3
سانتی متر بالاتر از سطح خاک کوتاه کنید. سپس گیاه را به مکانی بسیار روشن ببرید.
خم شدن ساقهها نیز از
دیگر عوارض کم نوری است. در واقع گیاه سعی میکند به سمت منبع نور متمایل شود تا
بتواند نور بیشتری جذب کند. هر چند وقت یکبار گلدان را بچرخانید تا نور به مقدار
مساوی به گیاه بتابد. برای مثال، همزمان با هر دفعه آبیاری به اندازه ربع دایره
گلدان را بچرخانید. بهترین نور برای اگزالیس، نور بسیار درخشان اما غیرمستقیم
خورشید است.
نکته دیگر، مناسب بودن خاک است. خاکی متخلخل و سبک برای اگزالیس بهتر از خاکهای
غنی و سنگین است.
میتوانید مقداری شن و
ماسه به ترکیب خاک خود اضافه کنید تا برای اگزالیس بهینه شود. توصیه میکنیم اگزالیس را در گلدانی کوچک بکارید. بدین شکل از آبیاری بیش از حد پیشگیری
خواهید کرد.
عموما گیاهان پس از چند ماه رشد فعال،
کمی فعالیت خود را کم میکنند. این اتفاق معمولا در فصل تابستان رخ میدهد.
اگزالیس گلدار از یک
پیاز کوچک رشد میکند و در طول رشد خود، به اندکی استراحت نیاز دارد. در چنین
شرایطی به جای اینکه از آن ناامید شوید و بخواهید آن را دور بریزید، باید اجازه
دهید تا دوران استراحت و خفتگی خود را با آرامش سپری کند.
هنگامی که برگها رو به
مرگ پیش رفتند، آبیاری را متوقف کرده و اجازه دهید به طور طبیعی خشک شوند. این علت
(ورود به خفتگی)، یکی از شایعترین دلایل عدم گلدهی اگزالیس است. اما اگر گیاه شما
در چنین موقعیتی نیست و قصد دارید آن را برای گلدهی تشویق کنید، باید سیاست دیگری
را پیش بگیرید. بهترین روش، تشویق گیاه به وسیله فراهم آوردن شرایط ایدهآل است:
در طول ماه، دو الی سه
بار آن را آبیاری کنید. پس از آبیاری، با یک کود متعادل مخصوص گیاهان آپارتمانی،
گیاه را تقویت کنید. اجازه دهید خاک بین هر بار آبیاری خشک شود. هوا را برای آن
خنک نگهدارید (15 الی 21 درجه سانتی گراد).
هر چه نور بیشتری به
اگزالیس بتابد، برگها و گلهای زیباتری ایجاد خواهد شد. همانطور که گفتیم، هوای
بسیار گرم برای اگزالیس مضر خواهد بود.
اگزالیس دارای طعمی بسیار تلخ است؛ به
همین علت کودکان و حیوانات خانگی از خوردن آن در مقادیر بالا دوری میکنند.
اگزالیس، گیاهی حاوی
ترکیبات اگزالات است؛ مانند اگزالیک اسید و نمکهای آن.
این ترکیبات در تمامی
بخشهای این گیاه یافت میشوند، اما میزان آنها متفاوت است. فرقی نمیکند که چه
بخشی از گیاه خورده شود، در هر صورت مسمومیت در پی خواهد داشت.
هنگامی که نمک اگزالات
در دستگاه گوارش جذب شود، با کلسیم ترکیب شده و منجر به کاهش ناگهانی میزان کلسیم
خون میشود. در موارد نادر، نارسایی حاد کلیوی، از عوارض خورده شدن اگزالیس (و
سایر گیاهان مشابه) دیده میشود.
عوارض بالینی این
مسمومیت شامل آبریزش دهانی، تهوع، استفراغ، اسهال، بیحالی، ضعف، لرزش غیر عادی
بدن، وجود خون در ادرار و تغییر در تشنگی و دفع ادرار است.
بدیهی است که چنین گیاهی
برای قرار گرفتن در دسترس کودکان و حیوانات خانگی مناسب نیست. اگر هم چنین تصمیمی
دارید، پس بادقت مواظب باشید تا طعم آن را امتحان نکنند!
باید آن را امتحان کنید! اگر برگها
در حال خشک شدن هستند و ساقه نیز رو به فروپاشی است، به احتمال قوی گیاه در حال
ورود به دوران خفتگی است.
این دوره استراحت عموما
در فصل پاییز آغاز میشود، اما گاهی ممکن است در اواخر تابستان نیز شاهد این علائم
باشیم. حال با آغاز این دوره، باید تغیییراتی را نیز در نگهداری اگزالیس لحاظ کنید.
اولین قدم، کاهش میزان
آبیاری گیاه است. هنگامی که تمام برگها خشک شدند، آنها را جدا کرده و ساقههای خشک
شده را نیز ببرید. سپس گلدان را در مکانی تاریک و خنک قرار دهید.
با رسیدن ماه اسفند،
اگزالیس خود را به مکانی پرنور منتقل کرده و کمی کود مایع مخصوص گیاهان آپارتمانی
به آن بدهید. حال مثل گذشته به آن رسیدگی کنید. در فصل تابستان نیز بهتر است
اگزالیس را در خارج از خانه، در مکانی خنک و سایه قرار دهید.
بله، این مورد نه تنها مشکلی به حساب
نمیآید؛ بلکه اقدامی طبیعی از سوی گیاه است. برگهای اگزالیس به جهت پاسخ به مسیر
نور حرکت میکنند. آنها در صورت بالا بودن میزان نور کاملا باز میشوند (در طول
روز) و در تاریکی برگهای خود را میبندند (در طول شب). اگر به آنها دست بزنید نیز
تکان خواهند خورد، البته بسیار آهستهتر از مگس خوار.
جالب است بدانید اگزالیس به باز و بسته شدن برگهایش معروف است!
اغلب انواع این گیاه، در
هر برگ خود دارای 3 برگچه کوچک هستند. در نور طبیعی روز، این برگچهها کاملا باز
میشوند تا دریافت نور را به حداکثر رسانده و به عمل فتوسنتز کمک کنند. اگر نور
کاهش یابد، این برگچهها به حالت استراحت باز میگردند و روی هم قرار میگیرند.
حال اگر گیاه مجدد در
معرض نور کافی قرار بگیرد، برگچهها به آرامی باز شده و باز هم به ذخیره انرژی میپردازند.
البته این حالت استراحت ممکن است در اثر وارد شدن استرس یا ضربه به گیاه نیز ایجاد
شود. در چنین شرایطی گیاه ترجیح میدهد که به استراحت و بازیابی خود بپردازد، در
نتیجه برگها را میبندد.