همه چیز درباره روش نگهداری گیاه کراسولا خرفه ای

یکی از انواع محبوب ساکولنت‌ها که می‌توان به عنوان گیاه آپارتمانی در خانه از آن نگهداری کرد، گیاه کراسولا خرفه ای است. روش نگهداری گیاه کراسولا خرفه ای بسیار آسان است و با مطالعه مقاله زیر می‌توان آن را آموخت. بنابر‌این اگر قصد خرید ساکولنت مناسبی را برای خود دارید، پیشنهاد می‌کنیم این گیاه زیبا را خریداری فرمایید.

معرفی گیاه کراسولا خرفه ای

کراسولا خرفه ای، نام اصلی گیاه یشم است. این گیاه از محبوب‌ترین ساکولنت‌ها بوده و با برگ‌های گوشتی و بیضی مانند خود توانسته جایگاه خود را در بین گیاهان برتر جهان تثبیت کند! با کمی رسیدگی به این ساکولنت دوست داشتنی می‌توانید در تمام طول سال یک گیاه سالم و باطراوت داشته باشید. نگهداری از کراسولا خرفه ای آسان است و رشد آرامی دارد، به‌طوری‌که در طول یک سال نهایتا 5 سانتی‌متر رشد خواهد کرد. این گیاه بومی آفریقای جنوبی است. عده‌ای بر این باورند که کراسولا خرفه ای (یشم) نماد شانس است و برای صاحب خود برکت می‌آورد. اگر یک درصد هم این عقیده درست باشد پس باید بگوییم که داشتن کراسولا خرفه ای در خانه برایتان هم فال است و هم تماشا! پس فرصت را از دست نداده و برای خرید کراسولا خرفه ای اقدام کنید. برای یادگیری روش نگهداری این گیاه نیز در ادامه با این مطلب همراه باشید. در این مطلب از صفر تا صد روش نگهداری کراسولا خرفه ای را به شما خواهیم گفت.
نکته مهمی که قبل از شروع مطلب باید بدانید این است که  تمامی بخش‌های کراسولا خرفه ای برای سگ‌ها و گربه‌ها سمی است. بنابراین این گیاه را همواره دور از دسترس آن‌ها قرار دهید.

شناسنامه گیاه

• نام علمی: Crassula ovata
• نام رایج :کراسولا خرفه ای، گیاه یشم
• نوع گیاه :ساکولنت
• اندازه گیاه بالغ:7 الی 15 سانتی متر طول، 5 الی 7 سانتی متر پهنا
• نیازهای نوری: نور کامل و غیرمستقیم خورشید
• نوع خاک :دارای زه کشی عالی
• Ph خاک :خنثی تا اسیدی
• زمان گلدهی :بهار (گلدهی انواع آپارتمانی آن بسیار نادر است)
• منطقه بومی: آفریقای جنوبی
• سمی بودن: برای سگ‌ها و گربه‌ها سمی است  

مقدمه‌ای بر شیوه مراقبت از کراسولا خرفه ای

با توجه به آب‌وهوایی که در آن زندگی می‌کنید، کراسولا خرفه ای می‌تواند به گیاهی آپارتمانی و حتی بیرونی تبدیل شود. این گیاه نیاز چندانی به آبیاری نخواهد داشت؛ پس اگر از دسته افرادی هستید که معمولا آبیاری گیاهان خود را فراموش می‌کنند، خرید گلدان کراسولا خرفه ای و نگهداری از آن انتخاب بسیار خوبی برای شما خواهد بود. خوبی کراسولا خرفه ای در است است که به‌این راحتی‌ها از بین نمی‌رود و تکثیر آن نیز از طریق قلمه زدن بسیار آسان است. حتی برگی که از این گیاه می‌ریزد نیز می‌تواند در خاک گلدان کاشته شده و ریشه بدهد! البته، این موارد به این معنا نیست که مجازید کراسولا را به کلی فراموش کنید و آبیاری هر چند کم نیز، از اصلی‌ترین نیازهای این گیاه برای زنده ماندن است.
درباره نگهداری از کراسولا خرفه ای باید بدانید که این گیاه نسبت به دما حساس است، به‌طوری‌که گرمای بیش‌ازحد سبب ورود گیاه به دوران خفتگی شده و منجر به ریزش برگ‌های پایینی آن می‌شود؛ همچنین سرمای بیش‌ازحد نیز مانع از رشد گیاه شده و حیات آن را به کلی دچار مشکل می‌کند. به غیر از این موارد سایر شرایط محیطی برای کراسولا خرفه ای قابل تحمل است. ضمن اینکه هر زمان که گیاه رشد نابرابر و ناموزونی داشت، می‌توانید بدون نگرانی آن را هرس کنید.

شیوه مراقبت از گیاه کراسولا خرفه ای

در این قسمت تمامی نکات مربوط به مراقبت از کراسولا خرفه ای را برای شما شرح خواهیم داد.

روش صحیح آب‌دهی

در طول بهار و تابستان، کراسولا خرفه ای باید به‌طور پیوسته آبیاری شود؛ به‌گونه‌ای که خاک آن همواره مرطوب نه خیس و غرقاب باقی بماند. پس از مناسب بودن زهکشی خاک و حفرات موجود در زیر گلدان، اطمینان حاصل کنید. همچنین همواره زیرگلدانی را از آب خالی کنید و هرگز اجازه ندهید کراسولا خرفه ای در آب بماند.
رشد کراسولا خرفه ای در فصل‌های گرم خاصه فصل بهار به‌طور چشمگیری افزایش پیدا می‌کند. پس بهتر است در این فصل کمی میزان آبیاری را افزایش دهید. از اواخر پاییز تا انتهای زمستان اما، گیاه وارد دوران نیمه خفتگی می‌شود؛ پس آبیاری نیز باید به حداقل برسد. ضمن اینکه آبیاری زیاد در این فصل به ریشه‌های کراسولا آسیب رسانده و ریشه‌های کراسولا در خاک سرد و مرطوب دچار پوسیدگی می‌شوند.
در طول نگهداری از کراسولا خرفه‌ای اگر نمی‌توانید برای آبیاری آن به تعادل برسید، بد نیست برای مدتی روشی که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم را امتحان کنید، این روش برای بیشتر گیاهان نیز کاربردی خواهد بود:
برای این کار، گلدان را در سینک قرار داده و شیر آب را باز کنید. دقت کنید که برگ‌ها نباید خیس شوند و آب باید به صورت مستقیم بر روی خاک بریزد. اجازه دهید آب از خاک عبور کند و به خیس شدن سطحی آن بسنده نکنید. این کار سبب می‌شود تا عناصر تجمع یافته در آن، شسته شوند و ریشه فضای بهتری برای جذب آب داشته باشد. پس از چند دقیقه، شیر آب را ببندید. گلدان را در سینک رها کرده و صبر کنید تا آب اضافی از خاک خارج شود. حتی می‌توانید گلدان را به‌آرامی تکان دهید تا آب‌های باقی‌ مانده بیرون بریزند. سپس گیاه را به مکان اصلی خود بازگردانید. هر زمان که خاک خشک شد، این عملیات را مجددا اجرا کنید.

میزان نور مناسب برای گیاه

کراسولا خرفه ای عاشق نور است. به‌ویژه کراسولا خرفه ای جوان که برای زنده ماندن باید تحت تابش کافی اما غیرمستقیم نور خورشید قرار بگیرد. به‌طورکلی تمامی انواع کراسولا خرفه ای باید روزانه بین 4 الی 6 ساعت نور خورشید را به‌صورت غیرمستقیم دریافت کنند؛ اما در نظر داشته باشید که این نور به‌هیچ‌وجه نباید شدید و مستقیم باشد، چراکه نور شدید و اشعه‌های مستقیم خورشید می‌تواند سبب سوختن گیاهان جوان شده یا رنگ برگ‌های قدیمی را به قرمز تغییر دهد.
اغلب گیاهان خانواده کراسولا در گرم‌ترین روزهای تابستان به کمی سایه نیاز دارند؛ اما نور کافی خورشید نیز برای حفظ رنگ جذاب برگ‌ها ضروری است. باتوجه به این شرایط اگر کراسولا خرفه ای خود را در خارج از خانه کاشته‌اید، مکانی با نور صبحگاهی و سایه بعدازظهر بهترین انتخاب برای نگهداری از آن است. یادتان باشد اگر این گیاه در تمام طول روز تحت تابش کامل خورشید قرار بگیرد، با سوختگی برگ‌ها مواجه خواهد شد. اما اگر کراسولای شما آپارتمانی است و در داخل خانه قرار دارد، آن را در مکانی قرار دهید که در تمام طول روز نور خورشید را به صورت “غیر مستقیم” دریافت کند. برای تامین نور مورد نیاز جهت نگهداری از کراسولا خرفه ای قرار دادن آن در نزدیکی یک پنجره نورگیر جنوبی مکان خوبی برای کراسولا خرفه ای خواهد بود.

بهترین ترکیب خاک برای کراسولا خرفه ای

کراسولا خرفه ای به خاکی با زهکشی عالی نیازمند است. این گیاه می‌تواند در بسترهای شنی، سنگی و سایر ترکیبات مخصوص ساکولنت‌ها به‌خوبی رشد کند. ترجیح کراسولا به زندگی در خاکی در محدوده خنثی تا کمی اسیدی است. واکنش کراسولا به خاک‌های باتلاقی و غرقاب شده بسیار منفی است! زیرا ریشه این گیاه مستعد پوسیدگی و فاسد شدن است و در خاک‌های همواره مرطوب سریعا از بین خواهد رفت. به‌همین‌علت است که عالی بودن زهکشی، فاکتوری بسیار مهم در انتخاب خاک است. بهترین کار در مورد خاک مناسب برای نگهداری از کراسولا خرفه ای این است که از خاک مخصوص کاکتوس و ساکولنت برای آن استفاده کنید، بااین‌حال اگر تصمیم دارید سراغ خاک گلدان معمولی بروید، حتما آن را با کمی پرلیت مخلوط کنید تا زهکشی خاک تقویت شود. ضمن اینکه می‌توانید کراسولای خود را در گلدان سفالی بکارید تا به جذب رطوبت اضافی از خاک نیز کمک کند.

روش کود دادن به گیاه

به‌دلیل مقاومت بالای ساکولنت‌ها و کاکتوس‌ها، اغلب افراد از کوددهی آن‌ها صرف نظر کرده یا این کار را جزو ضروریات رشد این نوع گیاهان نمی‌دانند، اما برای داشتن یک کراسولا خرفه ای سالم و باطراوت، باید به آن کود بدهید. به‌این‌منظور در آغاز فصل رشد از یک کود هوشمند با رهایش آرام استفاده کرده و گیاه را کاملا تقویت کنید. اگر به‌هردلیلی امکان استفاده از چنین کودی را نداشتید، انتخاب دیگر استفاده از کودهای مایع و حلال در آب است. برای این منظور اگر کراسولا شما بالغ است کود متعادل 20-20-20 را در یک چهارم قدرت آن رقیق کرده و هفته‌ای یکبار آن را به گیاه خود بدهید. اما اگر کراسولا شما جوان است برای تغذیه آن از کودی با مقدار نیتروژن کمتر استفاده کنید.

دما و رطوبت مناسب محیط نگهداری

اگر در منطقه‌ای با آب و هوای معتدل زندگی می‌کنید، می‌توانید کراسولا خرفه ای را به‌عنوان گیاهی چندساله در خارج از خانه پرورش بدهید، اما در مناطق دیگر باید آن را در فصل زمستان به داخل خانه منتقل کنید. به‌خاطر داشته باشید که بعضی از انواع کراسولا می‌توانند زمستان‌های ملایم را تحمل کنند، اما دمای  کمتر از منفی یک درجه سانتی گراد سبب مرگ همه انواع آن خواهد شد. در داخل خانه کراسولا خرفه ای، بازه دمایی 15 الی 23 درجه سانتی گراد که دمای معمول خانه است را برای زندگی ترجیح می‌دهد. در شب نیز دما نباید به کمتر از 10 درجه سانتی‌گراد برسد. همچنین دمای کمتر از این عدد سبب بروز مشکل در گیاه خواهد شد.
از دما گذشته نوبت به رطوبت مورد نیاز برای نگهداری از کراسولا خرفه ای می‌رسد. خرفه‌ای نیز مثل سایر انواع کراسولا رطوبت پایین را ترجیح می‌دهد، اما در مناطق بسیار مرطوب نیز از هوا لذت خواهد برد! پس خیلی نگران رطوبت آن نباشید.

روش تکثیر کردن گیاه

کراسولا خرفه ای به آسان بودن تکثیر خود معروف است، به‌طوری‌که گیاهان جدید می‌توانند به‌راحتی از طریق یک برگ ساده یا قلمه‌ای که از گیاه مادر جدا شده است رشد کنند. این ویژگی کراسولا سبب می‌شود تا به‌راحتی کلکسیون گیاهان خود را افزایش داده و بتوانید به دوستان خود نیز کراسولای جوان را هدیه دهید!
بهترین زمان برای تکثیر این گیاه، فصل تابستان است. در این فصل، بیشترین میزان نور و رطوبت برای گیاهان فراهم می‌شود. تکثیر کراسولا خرفه‌ای را می‌توانید از دو طریق انجام دهید که هر کدام به شرح زیر است:

1. تکثیر کردن از طریق کاشت قلمه ساقه

در طول نگهداری از کراسولا خرفه ای برای تکثیر آن مراحل زیر را طی کنید:

1.      برای شروع کار را با جدا کردن قلمه از ساقه آغاز کنید. طول قلمه جدا شده باید حداقل 5 الی 7 سانتی‌متر باشد. ضمن اینکه قلمه حتما باید از گیاهی سالم و عاری از هرگونه بیماری جدا شود.

2.      اجازه دهید قلمه برای چند روز در مکانی گرم و خشک باقی بماند. هر زمان که سطح بریده شده آن خشک شد و به عبارت دیگر زخم آن ترمیم شد، قلمه آماده کاشت است.

3.      سطح بریده شده قلمه را در پودر هورمون ریشه‌زنی فرو کنید.

4.      پایین ساقه بریده شده را در گلدانی با خاک مناسب بکارید. نصف خاک باید از ورمیکولیت یا پرلیت تشکیل شده باشد. (به ازای هر 1 واحد خاک، 1 واحد نیز پرلیت/ ورمیکولیت)

5.      قلمه کاشته شده را هر از گاهی آبیاری کنید؛ به‌گونه‌ای که خاک آن همواره کمی مرطوب باشد. با انجام درست این مراحل قلمه باید در طی چند هفته آینده ریشه بدهد. پس از ظهور ریشه‌ها، می‌توانید با آن مثل یک گیاه معمولی رفتار کنید.

2. تکثیر کردن از طریق کاشت برگ

برای تکثیر کراسولا خرفه ای از طریق برگ ها کافی است مراحل زیر را قدم به قدم طی کنید:

1.      ابتدا باید قلمه برگ را از گیاه جدا کنید. قلمه باید شامل ساقه برگ نیز باشد. برای این کار می‌توانید برگ را به‌آرامی بپیچانید و سپس آن را جدا کنید. توجه داشته باشید که قلمه ناقص، ریشه نخواهد داد. همچنین برگ باید از گیاهی کاملا سالم و فاقد هر گونه بیماری و آفت جدا شود.

2.      اجازه دهید قلمه برای چند روز در محیطی گرم و خشک استراحت کند. هر زمان که بخش بریده شده آن خشک و ترمیم شد، قلمه برای کاشت آماده خواهد بود.

3.      سطح بریده شده قلمه را در پودر هورمون ریشه زنی فرو کنید.

4.      قلمه را روی خاک گلدان قرار دهید. نصف خاک باید از ورمیکولیت یا پرلیت تشکیل شده باشد. (به ازای هر 1 واحد خاک، 1 واحد نیز پرلیت/ ورمیکولیت)

5.      برگ نباید در زیر خاک دفن شود. تماس سطحی آن با خاک برای تحریک و آغاز رشد کافی است.

6.      گیاه در مکانی گرم و روشن قرار دهید. سپس هر چند وقت یکبار با استفاده از یک اسپری آب، آن را مرطوب کنید. بعد از مدتی اگر مراحل را درست طی کرده باشید و شرایط محیطی و نگهداری از کراسولا خرفه ای خوب باشد باید ریشه‌ها و برگ‌های کوچک در لبه برگ پدیدار شوند. پس از این مرحله، می‌توانید مثل یک گیاه معمولی از قلمه نگهداری کنید.

زمان و روش عوض کردن گلدان کراسولا خرفه ای

تعویض مداوم گلدان کراسولا خرفه ای ضروری نیست و این کار را می‌توانید برای گیاهان جوان هر 2 الی 3 سال یکبار و برای گیاهان بزرگ‌تر هر 4 الی 5 سال یکبار انجام دهید. در طول نگهداری از کراسولا خرفه ای اگر متوجه شدید گیاه شما در حال بیرون زدن از گلدان است، مراحل زیر را دنبال کرده تا تعویض گلدان آن را به درست‌ترین روش انجام دهید:

1.      قبل از تعویض گلدان، از خشک بودن خاک اطمینان حاصل کنید.

2.      با استفاده از چاقوی صبحانه خوری یا هر وسیله صاف دیگری که فاقد سطح تیز باشد، خاک را به‌آرامی از سطح داخلی گلدان جدا کنید. همچنین اگر ریشه‌ای به دیواره گلدان چسبیده بود، آن را نیز جدا کنید.

3.      کراسولا خرفه ای را از گلدان خارج کنید.

4.      خاک قدیمی را با انگشت خود از ریشه‌ها پاک کنید. سپس ریشه را به‌خوبی بررسی کرده و تمام بخش‌های مرده، پوسیده و بیمار را با کمک یک چاقوی تمیز ببرید. قبل و پس از هر بار برش نیز، چاقو را با محلول قارچ کش یا الکل تمیز کنید و سپس برش بدی را انجام دهید.

5.      گلدان جدید را با خاک تازه و مناسب پر کرده و گیاه را در آن بکارید. در حین کاشت مجدد، ریشه‌ها را کمی از هم دور کرده و در خاک به‌خوبی مستقر کنید.

6.      حال گیاه را حدود یک هفته یا بیشتر بدون آب رها کنید. سپس آن را کمی آبیاری کنید تا از پوسیدگی ریشه جلوگیری شود.

آفات آلوده کننده و بیماری‌های احتمالی گیاه

مثل بسیاری دیگر از ساکولنت‌های آپارتمانی، کراسولا خرفه نیز مورد هجوم بسیاری از آفات و بیماری‌ها قرار دارد. رایج‌ترین آفت این گیاه، شپشک آردی است. این آفت لکه‌های سفید رنگی روی گیاه (عموما در محل اتصال برگ به ساقه) ایجاد می‌کند. از آنجایی که کراسولا خرفه ای و به‌‌طورکلی ساکولنت‌ها به روغن آفت‌کش حساس هستند، باید روش دیگری را برای حذف شپشک آردی امتحان کنید. به‌این‌منظور می‌توانید با استفاده از پنبه یا دستمال آغشته به الکل، گیاه را به‌خوبی تمیز کرده و تمام شپشک‌ها را جدا کنید. بعد از شپشک آردی آفت بعدی کنه تار عنکبوتی یا شپشک معمولی است. راه درمان این آفات نیز مثل شپشک آردی خواهد بود و اگر گیاه شما به آن دچار شد باید به روش از بین بردن شپشک آردی آن‌ها را از بین ببرید.

مشکلات کراسولا خرفه ای در طول مدت نگهداری

با وجود اینکه نگهداری از کراسولا خرفه ای تقریبا آسان است و گیاهی سرسخت به‌شمار می‌رود، اما گاهی اوقات مشکلاتی نیز برای آن به وجود می‌آید که رایج‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:

1. پژمرده و چروکیده شدن برگ‌های گیاه

کراسولا خرفه ای، آب را در برگ‌های خود ذخیره می‌کند. ازاین‌رو پژمردگی و چروکیدگی برگ‌ها نشانه واضحی از کم‌آبی برای این گیاه است. این اتفاق یعنی گیاه به میزان مورد نیاز خود آب دریافت نمی‌کند و دچار تشنگی شده است. در این شرایط ظاهر گیاه عموما پژمرده و بی‌حال می‌شود، اما پس از آبیاری سریعا طراوت خود را باز خواهد یافت. بنابراین برای حل این مشکل گیاه را آبیاری کنید.

2. ریزش مداوم برگ‌های گیاه

در طول نگهداری از کراسولا خرفه ای اگر کراسولا خرفه ای شما به‌طور مداوم در حال از دست دادن برگ‌های خود است، شاید نور کافی به آن نمی‌تابد. برای حل این مشکل گیاه را به مکانی منتقل کنید که نور غیرمستقیم خورشید را برای حداقل 6 ساعت در طول روز دریافت کند بعد ببینید آیا مشکل حل می‌شود یا خیر؛ اگر اغلب برگ‌های ریخته شده از قسمت پایینی گیاه و برگ‌های قدیمی هستند یا ریزش با رشد علفی و ضعیف همراه شده است، یعنی گیاه در حال تحمل گرمای بیش‌ازحد هواست. در این شرایط باید آن را به مکانی با دمای کمتر اما نه سرد منتقل کنید.

3. زرد شدن کراسولا خرفه ای به طور کامل

یک یا دو برگ زرد در کراسولا پایان دنیا نیست! اما اگر متوجه شدید که تمام اجزای گیاه در حال زرد شدن هستند، یعنی گیاه با مشکلی جدی روبرو شده است. این اتفاق عموما نشانه‌ آبیاری بیش‌از‌حد است. برای حل مشکل ریشه‌ها را از لحاظ پوسیدگی بررسی کرده و سپس میزان آبیاری را کاهش دهید. اگر ریشه پوسیده شده باشد، باید بخش‌های آسیب دیده را حذف کرده و گیاه را مجدد در خاکی جدید و مناسب برای نگهداری از کراسولا خرفه ای بکارید.

آیا کراسولا خرفه ای گیاهی سمی است؟

در مورد سمی بودن یا نبودن کراسولا خرفه ای باید بگوییم که تمامی بخش‌های این گیاه برای سگ‌ها و گربه‌ها سمی است و در صورت خورده شدن نیز عوارض گوارشی و التهابی برای آن‌ها در پی خواهد داشت. ازاین‌رو باید این گیاه را دور از دسترس حیوانات خانگی خود قرار دهید.