معرفی گل رز کریسمس و یادگیری شرایط نگهداری آن
رز
کریسمس یا رز نوئل یکی از انواع گیاهان گلدار است که هم به صورت شاخه بریده و هم
به صورت گلدانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گل جذاب که
در فصل زمستان شروع به گلدهی می‌کند، با زیبایی‌اش شما را شگفت‌زده خواهد کرد. شما نیز
می‌توانید گل زر کریسمس را خریداری کرده و در خانه خود پرورش
دهید. البته به شرطی که شرایط نگهداری گل رز کریسمس را به خوبی رعایت فرمایید.
مقدمه‌ای بر گل رز کریسمس (رز نوئل)
وقتی که تمامی گیاهان گلدار در حال سپری کردن ایام استراحت خود هستند، رز کریسمس بیدار می‌شود و شکوفه‌های بی‌نظیر خود را در زیر درختان نمایان می‌کند. با اینکه ظاهر این گل‌ها شبیه به رزهای وحشی است، اما این گونه از لحاظ گیاه شناسی به خانواده رزها تعلق ندارد و جز خانواده آلالگان به‌شمار می‌روند. در طول روزهای سرد و بی‌رنگ زمستانی، رز کریسمس طراوت و رنگ را به باغچه باز می‌گرداند. نگهداری از گل رز کریسمس یا نوئل سخت نیست و این گل زیبا، گیاهی مقاوم و بی‌دردسر است. تنها کافی است چند نکته ساده را در رسیدگی و محل قرارگیری آن رعایت کنید تا این گل زمستانی به رشد باشکوه خود ادامه دهد. پس اگر دنبال یک گیاه گل دار زمستانی زیبا هستید، سراغ نگهداری رز نوئل یا کریسمس رفته و برای یادگیری روش نگهداری آن نیز ادامه با این مطلب همراه باشید.
شناسنامه گل
- نام علمی :Helleborus Niger
- خانواده: آلالگان
- گونه :خربق
- نام رایج: رز کریسمس، رز لنتن، رز نوئل
- ارتفاع:20 الی 60 سانتی متر
- برگ‌ها :برگ‌های نیزه‌ای شکل با لبه‌های صاف یا دندانه دار – در گستره رنگی آبی تا سبز تیره
- دوران گلدهی :بسته به نوع گونه و محل قرارگیری از اوایل آبان تا اوایل اسفند
- رنگ گل‌ها :سفید تا صورتی ملایم
- نوع گیاه :همیشه سبز چند ساله
- نیاز نوری :سایه نسبی تا سایه کامل
- نوع خاک :غنی و مرطوب
- Ph خاک: 7 الی 8 (خنثی تا کمی قلیایی)
- سمی بودن :رز کریسمس برای انسانها، سگ‌ها و گربه‌ها سمی است.
آیا می‌دانید دلیل نام‌گذاری رز کریسمس چیست؟
نام رز کریسمس از یک داستان قدیمی آمده است. می‌گویند که در بیت اللحم، هنگامی که یک دختر جوان چیزی نداشت تا برای میلاد حضرت مسیح نوزاد هدیه ببرد، شروع به گریه کردن کرد و اشک‌های او روی برف ریخت و در همانجا، این گل زیبا جوانه زد!
شرایط نگهداری رز کریسمس
همه گیاهان به خواب زمستانی فرو نمی‌روند؛ بلکه بعضی از آنها مثل رز کریسمس، گل‌های زیبای خود را در این ایام می‌رویاند. می‌توانید این گیاه را به راحتی تکثیر کرده و در گلدان بکارید. همچنین گل شاخه بریده آن نیز از عمر گلدانی بالایی برخوردار بوده و می‌تواند انتخاب خوبی برای دسته گل‌های زمستانی باشد. فراهم بودن مداوم آب، اصلی‌ترین نیاز این گیاه است.
آب‌دهی صحیح
رز کریسمس، مثل سایر گیاهان
هم‌خانواده خود، به خوبی با زندگی در باغچه و گلدان کنار آمده است. با اینکه علاقه
این گیاه به خاک مرطوب است، اما می‌تواند در شرایط خشکی نیز حیات خود را حفظ کند.
در طول نگهداری از گل رز کریسمس یا همان رز نوئل اجازه ندهید که ریشه آن در بین
دفعات آبیاری کاملا خشک شود. در خصوص این گیاه، بهتر است آبیاری کمتر، اما پیوسته
را الگو قرار دهید؛ یعنی آن را به‌طور مداوم در حجم‌های کم آبیاری کنید. به‌این‌شکل
خاک آن همیشه مرطوب باقی خواهد ماند.
همیشه در مدت نگهداری از گل رز نوئل یا کریسمس از آبیاری بیش از حد خودداری کرده و
اعتدال را حفظ کنید. رز کریسمس باید در ساعات آغازین روز یا اوایل بعد از ظهر
آبیاری شود. در زمستان، روزهایی را برای آبیاری انتخاب کنید که اثری از یخبندان،
برف و سرمای شدید در آنها نیست. همچنین اگر خاک خیس بود، دست نگه دارید. چراکه
آبیاری کردن خاک خیس منجربه پوسیدگی ریشه خواهد شد. برای جلوگیری از تبخیر بی‌رویه
آب، می‌توانید سطح خاک را با مقداری مالچ پوسته درخت بپوشانید. برای جلوگیری از
وارد شدن استرس به گیاه در فصل سرما، از آب ولرم برای آبیاری رز کریسمس استفاده
کنید.
نور مناسب محیط نگهداری
رز کریسمس در طبیعت بومی
خود، در لبه جنگل‌ها و ارتفاعات رشد می‌کند. این یعنی گیاه زمستانی پیش رویتان در نور نسبی خورشید رشد کرده و
مکانی با کمی سایه برای آن کاملا ایده‌آل است. به‌این‌منظور یکی از بهترین نقاط
برای کاشت و نگهداری از رز کریسمس یا نوئل در باغچه، زیر درختان برگریز است. در چنین
مکانی، نور به‌صورت فیلتر شده به گیاه می‌رسد و شرایط رشد آن تا حد زیادی به زیست
بوم اصلی‌اش نزدیک می‌شود.
یادتان باشد که اگر در منطقه‌ای با بادهای زمستانی زندگی می‌کنید، رز نوئل خود را
در مکانی بکارید که از وزش باد نیز در امان باشد. گفتنی است رز کریسمس می‌تواند
نور درخشان بهاری را نیز تحمل کند، اما سایه همواره اولویت اصلی آن است.
اگر نگهداری از گل رز نوئل یا رز کریسمس در باغچه برایتان میسر نیست و رز شما
گلدانی است. گلدان آن را در مکانی قرار دهید که نور خورشید را دریافت کند، اما از
آفتاب عصرگاهی در امان باشد. به‌این‌منظور قرار دادن گلدان کمی دورتر از یک پنجره
شمالی یا شرقی انتخابی عالی است. در طول نگهداری از گل رز کریسمس یادتان باشد که
هر چه دمای اتاق خنک‌تر باشد، رز کریسمس بیشتر لذت می‌برد!
بهترین ترکیب خاک برای رز کریسمس
رز کریسمس به خاکی غنی و دارای زهکشی عالی نیاز دارد. این گیاه در خاک‌های خنثی تا قلیایی رشد خوبی خواهد داشت و ترجیح آن به زندگی در خاک‌های سنگین است. مقادیر بالای آهک و هوموس، می‌تواند برای آن مفید باشد. اگر خاک انتخابی شما نمی‌تواند زهکشی را به بهترین نحو انجام دهد، آن را با مقداری سنگریزه و خاک شنی ترکیب کنید تا زهکشی آن بهبود پیدا کند. همچنین اگر گیاه را در گلدان می‌کارید، از وجود حفرات زهکشی کافی در زیر گلدان مطمئن شوید. به‌عنوان نکته آخر در مورد نگهداری از گل رز نوئل نیز در نظر داشته باشید که خاک رز نوئل گلدانی نیز باید دارای مقادیر بالایی از آهک و خاک رس باشد.
روش کود دادن به گل
این گیاه همیشه سبز به‌راحتی
تغذیه شده و سریعا سیر می‌شود! اما برای داشتن رشدی مناسب، به کوددهی نیاز دارد.
برای کوددهی به این گل زیبا باید هر سه هفته یکبار به آن کود بدهید. فصل کوددهی به
رز کریسمس یا نوئل از اوایل بهار آغاز شده و معمولا تا اواخر اسفند ادامه دارد.
بین انواع کودهای مناسب گیاهان آپارتمانی یک کود مناسب برای رز نوئل کود متعادل محلول در
آب است.
برای تقویت بیشتر نیز می‌توانید، در فصل پاییز یک لایه ضخیم از کمپوست ارگانیک روی
خاک اطراف پایه اصلی گیاه بریزید. در طول کوددهی اگر متوجه شدید گیاه بیش‌ازحد
نیاز خود کود دریافت می‌کند، قبل از رسیدن پاییز کوددهی را متوقف کنید، در غیراینصورت
ریشه‌های گیاه سوخته و از بین خواهند رفت.
روش هرس کردن رز کریسمس
پس از آغاز گلدهی گیاه، برگ‌های قدیمی و آسیب دیده را از آن جدا کنید تا برای رشدی جدید و سالم تشویق شود. در اواسط ماه دی، برگ‌ها را تا سطح خاک از ساقه جدا کنید تا گل‌های تازه فرصتی برای خودنمایی داشته باشند. این کار همچنین از پوسیدگی ریشه جلوگیری کرده و از گسترش بیماری لکه برگی به بخش‌های سالم گیاه پیشگیری می‌کند.
دما و رطوبت مناسب برای گل
از آنجایی که رز کریسمس در فصل زمستان رشد می‌کند، نسبت به رطوبت هوا حساس نیست و در هر محیطی می‌تواند به رشد خود ادامه دهد. در مورد دما نیز باید بگوییم که این گیاه به سرما علاقه‌مند و هوای سرد زمستانی آسیبی به آن نخواهد رساند. بنابراین از قرار دادن گلدان آن در کنار وسایل گرمایشی خودداری کنید.
آفات و بیماری‌های رایج رز کریسمس
گلدهی زمستانه، سبب نمی‌شود
تا رز کریسمس کاملا از شر آفات در امان باشد. اگرچه این گیاه معمولا دچار درگیری
آفات نمی‌شود، اما بهتر است هر چند وقت یکبار آن را از نظر وجود شته و حلزون بررسی
کنید.
از آفات گذشته نوبت به بیماری‌هایی می‌رسد که ممکن است گل رز نوئل به آن مبتلا شود
می‌رسد. دراین‌باره باید بگوییم که بیماری لکه سیاه برگی، رایج‌ترین بیماری رز
کریسمس است. در این بیماری، برگ‌ها حالتی لوله‌ای شکل پیدا کرده و شکل اصلی خود را
از دست می‌دهند. تنها راه از بین بردن این عفونت قارچی، استفاده از قارچ کش است.
پس از درمان نیز باید بلافاصله گیاه را به خاکی تازه و تمیز منتقل کرده و مکان آن
را نیز تغییر دهید.
یادتان باشد که یک مکان مرطوب و نگهداری نامناسب می‌تواند گیاه را با عفونت‌های
قارچی و بیماری‌های مشابه روبرو کند.
روش عوض کردن گلدان گل
در طول نگهداری از گل رز کریسمس یا نوئل باید درنظر داشته باشید که این گیاه واکنش خوبی نسبت به تعویض گلدان یا تغییر محل کاشت خود ندارد. در واقع، پس از اینکه ریشه‌های رز کریسمس در خاک مستقر شدند، بهتر است مزاحمت و استرسی برای آنها ایجاد نکنید. هنگام تکثیر نیز قبل از رشد کامل جوانه‌ها، باید آنها را به گلدان‌های اصلی خود منتقل کنید. دراین‌باره از دست دادن زمان، به معنی قوی شدن ریشه در خاک است و خارج کردن آن ممکن است با موفقیت روبرو نشود.
گلدان مناسب برای رز کریسمس کدام است؟
انتخاب نوع گلدان، به سلیقه شما بستگی دارد، منتها باید همیشه دقت کنید که برای خرید گلدان سراغ گلدان نادرست نروید. برای مثال، گلدان‌هایی با رنگ تیره و سیاه سریعا در تابستان داغ می‌شوند. این اتفاق منجر به خشک شدن مداوم خاک شده و بی‌جهت آب گیاه را تخلیه می‌کند. در نتیجه سعی کنید گلدانی با رنگ روشن انتخاب کرده و حتی‌الامکان گلدان شما سفالی باشد، چراکه این دست از گلدان‌ها گردش هوای خوبی در اطراف ریشه گیاه ایجاد خواهند کرد.
چگونه این گل را تکثیر کنیم؟
در طول نگهداری از گل رز نوئل یا کریسمس می‌توانید آن را به دو روش تکثیر کنید:
1. تقسیم ریشه
راهی ساده و پربازده است و سبب می‌شود تا گیاه سریع‌تر گلدهی خود را آغاز کند. بهترین زمان برای تکثیر گل رز کریسمس از طریق تقسیم ریشه، فصل بهار است. برای تکثیر از این طریق باید گام‌های زیر را طی کنید:
- با یک چاقوی تیز و ضد عفونی شده، توپ ریشه گیاهان قدیمی‌تر را به قسمت‌های مساوی تقسیم کنید.
- ریشه‌های تقسیم شده را در گلدان‌های جداگانه یا مستقیما در خاک بکارید.
- خاک را مرطوب نگه دارید.
- پس از چند هفته، جوانه‌های سبز را مشاهده خواهید کرد.
2. کاشت دانه
گل رز کریسمس از طریق کاشت دانه نیز تکثیر می‌شود، اما اینکار زمان‌بر خواهد بود. برای تکثیر گل رز کریسمس از طریق کاشت دانه باید گام‌های زیر را طی کنید:
- اجازه دهید تا غلاف‌ها روی گیاه خشک شوند. سپس آنها را باز کرده و دانه‌های داخل‌شان را جمع‌آوری کنید.
- به محض رسیدن دانه‌ها، آنها را در یک بستر سرد بکارید. (از سینی مخصوص کاشت بذر استفاده کرده یا محیطی شبیه به آن ایجاد کنید.)
- به محض اینکه جوانه‌های به اندازه‌ای رشد کردند که بتوانید آنها را جابه‌جا کنید، آنها را در گلدان‌های جداگانه بکارید.
روش وادار کردن رز کریسمس به گلدهی چگونه است؟
در طول نگهداری از گل رز نوئل یا کریسمس گل شما برای تشویق به گلدهی باید حدود 4 الی 6 هفته در محیطی با دمایی بین 4 الی 7 درجه قرار بگیرد. یافتن چنین دمایی در داخل خانه کمی دشوار است، به‌همین‌دلیل شاید لازم باشد آن را به پارکینگ، بالکن یا انباری منتقل کنید. فقط دقت کنید که گیاه در محلی قرار دهید که نور خورشید را به‌صورت مستقیم دریافت نکند.
آیا رز کریسمس یا رز نوئل سمی است؟
بله. رز کریسمس گیاهی سمی است. تمامی بخش‌های آن (اعم از برگ، ریشه و ساقه) سمی هستند. این گیاه حاوی ماده‌ای به نام “پروتو آنمونین” است، این ماده طعمی گس و بسیار زننده داشته و می‌توانند سبب سوزش چشم، گلو و دهان شود. هنگام کار با این گیاه از دستکش استفاده کنید، زیرا شیره آن نیز منجر به بروز التهابات پوستی (بخصوص اگزما) خواهد شد. اگر کودک یا حیوان خانگی شما هر بخشی از این گیاه را بلعید، سریعا او را به دکتر ببرید. زخم دهان، گاستروانتیت (التهاب معده و روده) و استفراغ خونی از عوارض خورده شدن رز کریسمس هستند.