شناخت گیاهان چند ساله و معرفی محبوب‌ترین انواع آنها
همانطور
که می‌دانید گیاهان به سه دسته یک ساله، دو ساله و چند ساله تقسیم می‌شوند. اما گیاهان چند ساله، گیاهانی هستند که شما می‌توانید آنها را در گلدان یا باغچه بکارید و تا سال‌ها از دیدنشان در محیط اطراف خود لذت ببرید. ما نیز در مقاله زیر به توضیح همه اطلاعات لازم
درباره گیاهان چند ساله و محبوب‌ترین انواع آنها پرداخته‌ایم. شما می‌توانید
پس از شناخت این گیاهان، تعدادی از آنها را از یک فروشگاه آنلاین گل و گیاه
خریداری کرده و در خانه نگهداری کنید.
مقدمه
گیاهان
چند ساله که با نام گیاهان پایا نیز شناخته می‌شوند، بزرگترین گروه از گیاهان
هستند که تنوع زیادی دارند و برای هر مکانی، چه سایه و چه نورگیر مناسب هستند. این
گیاهان در اندازه‌های مختلفی وجود دارند؛ از گیاهانی که روی سطح زمین گسترده می‌شوند
و چند سانتی‌متر بیشتر ارتفاع ندارند گرفته تا انواعی که می‌توانند بسیار غول‌پیکر
باشند و چندین متر رشد کنند. رشد گیاهان چندساله معمولا سریع است و اغلب می‌توانند
پس از طی کردن یک یا دو فصل رشد، بالغ شوند. اکثر گیاهان چند ساله برگ‌های زیبا و
جذابی دارند و می‌توانند در بهار، تابستان یا پاییز گل بدهند، البته تعدادی انگشت‌شمار
از آنها نیز می‌توانند در زمستان گل بدهند. اگر دوست دارید با گیاهان چند ساله
بیشتر آشنا شوید، در ادامه این مطلب با ما همراه شده و ضمن آشنایی با گیاهان چند
ساله و موارد مربوط به آنها با 20 مورد از محبوب‌ترین آنها نیز بیشتر آشنا شوید.
شناخت گیاهان چند ساله (پایا)
گیاهان چند ساله اغلب از نوع گیاهان علفی هستند؛ به این معنی که آنها در پاییز تحلیل می‌روند و به سطح خاک بر‌می‌گردند و در بهار مجددا رشد می‌کنند. برخی دیگر از این گیاهان گیاهان همیشه سبز هستند و در تمام طول سال برگ‌های خود را نگه می‌دارند. بسیاری از گیاهان چند ساله به عنوان گل شاخه بریده استفاده می‌شوند و انواع کوچک آنها که جذابیت‌های ظاهری دارند، به‌عنوان گیاه خانگی در گلدان زندگی می‌کنند. گیاهان چندساله در باغچه‌ها نیز عملکرد خوبی دارند و می‌توانند در کنار درختچه‌ها، گیاهان سوزنی برگ یا علف‌های زینتی ترکیب خوبی را بسازند و ظاهری زیبا و جذاب به محیط اضافه کنند.
گیاهان چند ساله چه تفاوتی با گیاهان یک ساله و دو ساله دارند؟
گیاهان یک ساله یا دو ساله گیاهانی هستند که چرخه زندگی آنها در یک یا دو سال تمام می‌شود و در این مدت گل‌دهی یا بذردهی خود را انجام می‌دهند و درنهایت می‌میرند، اما گیاهان چند ساله یا پایا طول عمر بیشتری دارند و می‌توانند برای چند سال زندگی کنند. به‌طور دقیق گیاه چند ساله یا پایا هر گیاه غیر چوبی است که می‌تواند بیش از دو سال زندگی کند.
نکات مورد توجه در هنگام انتخاب گیاهان چند ساله
برای اینکه گیاه چند ساله شما بتواند به‌خوبی رشد کند باید گیاهی مناسب را برای مکانی مناسب انتخاب کنید. ازاین‌رو شما در ابتدا باید شرایط محیط خود را از نظر نوع خاک، رطوبت، میزان نور یا سایه دریافتی و شدت بادی که در محیط وجود دارد را بررسی کنید. سپس باید نگاهی جامع‌تر به شرایط آب و هوایی منطقه خود کنید. با توجه به این شرایط می‌توانید گیاهی مناسب را انتخاب کنید تا وقت، انرژی و هزینه شما هدر نرود.
بهترین زمان برای کاشتن گیاهان چند ساله چه زمانی است؟
بهترین فصل برای کاشت گیاهان سرسخت چندساله پاییز است، زمانی که خاک هنوز گرم است تا گیاه بتواند تا بهار بعدی ریشه خوبی را درون خاک ایجاد کند. بعد از پاییز، بیشتر برای گیاهانی مناسب است که زیاد سرسخت نیستند بنابراین می‌توانند تا قبل از رسیدن زمستان ریشه خود را تقویت کنند تا بتوانند سرما را پشت سر بگذارند. تابستان نیز فصل خوبی برای کاشت گیاهان پایا یا چند ساله است. نکته حیاتی در این باره آن است که به خاطر گرمای هوا و ضعیف بودن ریشه در ابتدای کاشت، باید آبیاری دقیق و مناسبی انجام شود وگرنه گیاه نمی‌تواند زنده بماند. اگر در منطقه‌ای معتدل زندگی می‌کنید که زمستان خیلی سختی ندارید و گیاهی سرسخت دارید می‌توانید در زمستان نیز اقدام به کاشت آن بکنید به شرطی که دمای محیط به یخ‌زدگی نرسد.
روش کاشتن گیاهان چند ساله چگونه است؟
در
ابتدا باید خاکی که گیاه قرار است در آن زندگی کند را آماده کنید. اگر قرار باشد گیاه
شما در باغچه کاشته شود باید بدانید که قرار است سال‌ها در آنجا باشد، بنابراین
باید محلی مناسب و عالی از باغچه را برای کاشت آن انتخاب کنید. همچنین بهتر است
خاک را با مواد ارگانیک غنی کنید و علف‌های هرز را از ریشه در بیاورید تا گیاه شما
بر سر منابع با این علف‌ها نجنگد.
برای کاشت گیاهان پایا خود گودالی بزرگ‌تر از ریشه آن حفر کنید و قبل از قرار دادن
گیاه درون گودال سعی کنید به آرامی ریشه‌های گیاه را بررسی کنید تا هر گونه گره یا
پیچ‌خوردگی را باز کنید و ریشه‌های خراب را نیز از آن جدا کنید. سپس گیاه را درون
چاله حفر شده قرار دهید. در ادامه چاله را با خاک پر کنید و سعی کنید کمی خاک را
فشرده کنید تا فضاهای خالی پر شود و هوای زیادی درون خاک باقی نماند. البته توجه
کنید که فشار زیادی به خاک وارد نکنید و خاک را بیشازحد متراکم نکنید، زیرا ریشه‌های
گیاه چند ساله شما به هوا نیاز دارند و باید به‌اندازه نیازشان جریان هوا در اطراف‌شان
وجود داشته باشد وگرنه دچار پوسیدگی می‌شوند. در نهایت نیز گیاه را آبیاری کنید تا
ریشه بتواند به محل جدیدش عادت کند و شوک زده نشود.
روش نگهداری این گیاهان چگونه است؟
- در اوایل بهار گیاه چند ساله خود را با کودی که به‌آرامی تجزیه می‌شود تغذیه کنید. همچنین پاشیدن مالچ ارگانیک بر روی سطح خاک نیز می‌تواند برای گیاه مفید باشد.
- اگر گیاه پایای شما قد بلند است در بهار یا تابستان برای آن تکیه‌گاهی درست کنید تا بتواند ایستاده و سرپا بماند و سقوط نکند. این کار را می‌توانید با کمک یک تکه چوب بلند، طناب یا کاشت گیاهانی کوتاه‌تر در کنار گیاه خود انجام دهید.
- در طول بهار و تابستان مراقب رشد علف‌های هرز در اطراف گیاه چند ساله باشید. این علف‌ها شروع به مصرف منابع غذایی در اطراف گیاه می‌کنند و می‌توانند پس از مدتی تمام منابع غذایی گیاه را از او بدزدند و مصرف کنند.
- گل‌های مرده یا ضعیف شده را در طول فصل رویش گیاه از روی آن هرس کنید تا گیاه شما بتواند مجدد گل بدهد و ظاهری زیباتر داشته باشد.
- بهتر است در پاییز برگ‌های گوشتی گیاه چند ساله که دیگر مرده‌اند را از روی گیاه هرس کنید زیرا در غیر اینصورت این برگ‌ها پوسیده و باعث ایجاد بیماری می‌شوند.
- گیاهان چند ساله ای که ساقه‌ای چوبی دارند می‌توانند تا آخر زمستان و اوایل بهار روی گیاه باقی بمانند. این ساقه‌ها علاوه بر اینکه ظاهری زیبا در زمستان پیدا می‌کنند می‌توانند از ریشه‌های گیاه در برابر سرمازدگی نیز محافظت کنند.
- گیاهان چند ساله همیشه سبز را هر از گاهی هرس کنید تا برگ‌های مرده یا ضعیف را از روی گیاه جدا کنید.
- بعد از حدود 3 الی 5 سال ممکن است ریشه گیاه پایای شما بیشازحد متراکم و ضعیف‌تر شود. این زمان می‌توانید گیاه را از خاک خارج کنید و آن را به چند گیاه کوچک‌تر تقسیم کنید تا هم گیاهی جدید داشته باشید و هم دوباره به رشد آن کمک کنید.
روش تکثیر کردن گیاهان چند ساله
گیاهان چندساله برای باغبانانی که به مدیریت بودجه اهمیت می‌دهند گزینه‌های مناسبی هستند. بسیاری از این گیاهان می‌توانند از طریق بذر پرورش داده شوند و زمانی که به اندازه کافی بزرگ شدند می‌توان آنها را از روش تقسیم ریشه نیز، تکثیر کرد. ضمن اینکه اکثر گیاهان چند ساله را می‌توان با تقسیم و چند تکه کردن توپ ریشه نیز به چند گیاه جدید تقسیم کرد.
مختصری درباره خرید گیاهان چند ساله
گیاهان پایا یا چند ساله بسیاری در گل‌فروشی‌ها یا باغ‌های گل وجود دارند؛ علاوه‌بر عرضه گیاهان چندساله در گلدان برخی از این گیاهان با ریشه برهنه و بدون گلدان فروخته می‌شوند و برخی دیگر نیز به شکل شاخه یا ساقه‌های بریده هستند که نیاز دارند قبل از کاشته شدن در باغچه، مدتی را در گلدان زندگی کنند تا قوی‌تر شوند. این گیاهان شامل گیاهان چندساله جوان و بالغ می‌شوند که طبیعتا نوع بالغ و بزرگ آنها قیمت بالاتری دارند. بهترین زمان برای خرید گیاهان چند ساله از پاییز تا اواخر زمستان است که گیاه در خواب و استراحت به سر می‌برد و انتقال آنها به محلی جدید راحت‌تر است. در این زمان شانس کاشت موفق بالاست و احتمال خشک شدن و عدم موفقیت کاشت گیاه خیلی کم است.
شناخت محبوب‌ترین گیاهان چند ساله
1. گیاه بومادران
آچیلیا یا بومادران گیاهی چند ساله و رنگارنگ است که می‌تواند در آفتاب تابستان رنگ‌های زیبایی را به محیط خانه شما بیاورد. این گیاه گل‌های ریز و کوچکی را در بالای برگ‌های متراکم خود می‌دهد، برگ‌هایی که به رنگ سبز یا نقره‌ای رشد می‌کنند. این گیاه در رنگ‌های قرمز، زرد و نارنجی موجود است و بین این رنگ‌ها رنگ زرد بیشتر در دسترس است. بومادران می‌تواند بین 45 الی 75 سانتی‌متر ارتفاع داشته و بین 45 الی 60 سانتی‌متر روی زمین پخش شود.
2. گیاه گلدار ستاره‌ای
ستاره‌ای از جمله گیاهان پایا و گلدار است که در اواخر تابستان و پاییز می‌تواند گل‌هایی زیبا به‌رنگ صورتی، یاسی، بنفش یا سفید بدهد. ستاره‌ای گیاه محبوب حشرات گرده‌افشان است و حشراتی مثل زنبورها یا پروانه‌ها به این گیاه علاقه دارند. ستاره‌ای همچنین گیاهی آفتاب دوست است و می‌تواند تا 75 سانتی‌متر ارتفاع و 45 سانتی‌متر گستردگی داشته باشد.
3. گیاه همیشه سبز برگنیا
برگنیا گیاهی چندساله و همیشه سبز است که به‌خاطر برگ‌های بزرگ و گردی که دارد، به گوش فیلی هم معروف است. این گیاه به‌خوبی سطح زمین را می‌پوشاند و می‌تواند در شرایط نوری مختلف و خاک‌های مختلف زندگی کند. گل‌های برگنیا در اواخر زمستان و اوایل بهار، به‌صورت خوشه‌ای در رنگ‌های صورتی، سفید یا بنفش می‌رویند. برگنیا می‌تواند تا 45 سانتی‌متر از ارتفاع و تا 75 سانتی‌متر از پهنا گسترش پیدا کند.
4. گیاه زنبق زعفرانی (کورتونوس)
زنبق زعفرانی یا کورتونوس گیاهی است چند ساله که از از اوایل تا اواخر تابستان گل‌هایی زیبا به‌رنگ نارنجی، قرمز یا زرد بر روی ساقه‌هایی بلند می‌دهد. علاوه‌بر گل‌ها برگ‌های سبز و نیزه‌ای شکل کورتونوس نیز بسیار زیبا هستند و این موضوع یعنی برگ‌های زیبا در کنار گل‌های باعث شده تا کمتر کسی از تماشای این گیاه غرق لذت نشود. کورتونوس می‌تواند در آفتاب یا سایه رشد کرده و تا 90 سانتی‌متر قد بکشد.
5. گیاه دلفینیوم (زبان پس‌قفا)
دلفینیوم
که با نام زبان پس‌قفا نیز شناخته می‌شود، ساقه‌هایی بلند و پوشیده از گل‌هایی
زیبا دارد؛ گل‌هایی که به ترتیب از پایین به بالا شکفته می‌شوند و می‌توانند برای
هفته‌ها رنگارنگ و زیبا بمانند. گل‌های دلفینیوم اغلب سایه‌ای آبی رنگ دارند، اما
می‌توانید انواع سفید، صورتی یا ارغوانی از آن را نیز پیدا کنید.
ساقه‌های جوان و برگ‌های این گیاه برای حلزون‌ها جذاب هستند و آنها را به خود جذب
می‌کند. زبان پس‌قفا می‌تواند تا 90 سانتی‌متر رشد کرده و با بودن در سایه یا
آفتاب نیز مشکلی ندارد.
6. گیاه جذاب زول
برگ‌های زیبا، چشم گیر و خوش رنگ و نگار این گیاه در ترکیب با ساقه‌های بلندی که گلی آبی‌رنگ روی آنها نقش بسته است، هر چشمی را به خود خیره می‌کند. این گیاه از گیاهان پایا محیطی آفتابی و خاکی با زهکشی خوب را ترجیح می‌دهد و می‌تواند در باغچه‌های سنگی نیز رشد کند. زول تا 60 سانتی‌متر قد کشیده و تا 45 سانتی‌متر روی زمین گسترش پیدا می‌کند.
7. گیاه خاص فرفیون
این گیاه که با نام شیرشیرک نیز شناخته می‌شود برگ‌هایی متقارن و زیبا دارد که در کنار گل‌های رنگی و درشتش حیقیقتا تماشایی است. گل‌های فرفیون در رنگ‌های لیمویی، زرد و قرمز نارنجی هستند. این گل‌ها در واقع برگک هستند و به‌همین خاطر می‌توانند برای چند ماه روی گیاه باقی بمانند. برخی از انواع فرفیون می‌تواند همیشه سبز باشد و در طول زمستان نیز کاملا سبز بماند، اما برخی دیگر نه، در نتیجه اگر دنبال گیاهی همیشه سبز هستید می‌توانید انواع همیشه سبز فرفیون را انتخاب کنید. فرفیون قد بلندی دارد و می‌تواند تا 120 سانتی‌متر رشد کند.
8. گیاه شمعدانی
یکی از مشهورترین گیاهان چند ساله شمعدانی است. گیاهی با تنوع بالا و گل‌هایی درشت و زیبا که اکثرا در تابستان گل می‌دهد. برخی از انواع شمعدانی می‌توانند ماه‌ها گل‌های خود را سرزنده نگه دارند. اکثر شمعدانی‌ها نور کامل خورشید را می‌پسندند، اما برخی دیگر ممکن است به سایه علاقه داشته باشند. شمعدانی بسته به گونه‌ای که دارد می‌تواند تا 90 سانتی‌متر رشد کرده و بزرگ شود.
9. گیاه قد کوتاه خربق
یکی دیگر از گیاهان چندساله خربق است که می‌تواند در زمستان یا بهار گل بدهد. برگ‌های زیبای این گیاه همیشه سبز است و گل‌های رنگارنگی از سفید و سبز گرفته تا صورتی و بنفش می‌دهد. معمولا خربق گیاهی سایه دوست است، اما کمی آفتاب نیز حال آن را خوب می‌کند. خربق گیاهی کوتاه قد است و معمولا بیش از 50 سانتی‌متر رشد نمی‌کند.
10. گیاه نور‌دوست سوسن یک روزه
سوسن یک روزه از جمله گل های آپارتمانی زیبایی است که می‌توانید برای منزل خود انتخاب کنید. گل‌های شیپوری شکل و خوشه‌ای سوسن یک روزه تنها یک روز روی گیاه باقی می‌مانند، اما خوشبختانه این گل‌های زرد، سفید یا نارنجی مدام تولید می‌شوند و در تابستان برای چند هفته محیط خانه شما را زیبا می‌کنند. سوسن یک روزه به نور کامل خورشید و خاکی با زهکشی خوب نیاز دارد.
11. گیاه بسیار زیبای برگ گیلاسی
این گیاه از گیاهان پایا یا چند ساله برگ‌های لبه‌دار و زیبایی دارد که می‌توانند به رنگ‌های سبز لیمویی، زرد بنفش یا حتی نارنجی باشند. هرچند که بیشتر زیبایی این گیاه به برگ‌های خاصش است، اما کنار برگ‌های زیبایی که برگ گیلاسی دارد، تابستان نیز گل‌های سفیدی شکوفا می‌کند و زیبایی آن دو چندان خواهد شد. باتوجه به ویژگی‌های برگ گیلاسی اگر دنبال گیاهی چند ساله، گل دار و زیبا با برگ‌های رنگی هستید، برگ گیلاسی انتخابی عالی برای شماست.
12. گیاه خوش‌رنگ سوسن پلاتینی
سوسن پلاتینی از دیگر گیاهان برگ رنگی و چند ساله است که می‌توانید برای منزل خود انتخاب کنید. یکی از دلایل محبوبیت این گل زیبا برگ‌های بزرگ و زیبای آن است. برگ‌های این گیاه بیشتر به رنگ‌های سبز یا متمایل به آبی هستند و فقط برخی از انواع آن رگه‌هایی سفید یا زرد روی خود دارند. این گیاه در تابستان گل می‌دهد، اما زیبایی گل‌هایش به‌واقع در برابر زیبایی برگ‌هایش به چشم نمی‌آید هر چند که گل‌های آن نیز در نوع خود زیبا هستند. سوسن پلاتینی در سایه کامل نیز می‌تواند رشد کند و تنها مشکلی که دارد، جذب حلزون‌ها به خود است.
13. گیاه یخ
گیاه یخ که برخی به آن شادی پاییزه نیز می‌گویند می‌تواند از اواخر تابستان شروع به گل دادن کند و پاییز شادی را برایتان به‌ارمغان بیاورد. این گیاه از گیاهان چند ساله برای پروانه‌ها یا زنبورها جذاب است و در بالای ساقه‌های صاف خود تعداد زیادی گل‌های کوچک به رنگ صورتی یا قرمز می‌دهد. اگر قصد نگهداری از گیاه یخ را دارید درنظر داشته باشید که این گیاه ترجیح می‌دهد در نور خورشید زندگی کند. بنابراین محل نگهداری آن را به‌گونه‌ای انتخاب کنید که چنین شرایطی را داشته باشد. گیاه یخ می‌تواند تا 45 سانتی‌متر قد کشیده و بزرگ شود.
14. گیاه محبوب زنبق
یکی دیگر از گیاهان معروف و محبوب چند ساله زنبق است. زنبق‌ها انواع مختلفی دارند و تقریبا برای هر باغچه‌ای مناسب هستند. برخی از انواع زنبق رطوبت دوست هستند، برخی دیگر باغچه‌های سنگی را دوست دارند و برخی نیز به محیطی با نور کامل خورشید و خاک سبک نیاز دارند. اکثر زنبق‌ها در تابستان گل می‌دهند و انواع مختلف آنها می‌توانند بین 15 الی 90 سانتی‌متر رشد کنند.
15. گیاه آنمون ژاپنی، با روش نگهداری آسان و گل‌های نعلبکی شکل
آنِمون ژاپنی گیاهی چند ساله با نگهداری آسان است که در اواخر تابستان روی ساقه‌های بلند خود گل‌هایی نعلبکی شکل در رنگ‌های سفید یا صورتی می‌دهد. این گیاه می‌تواند هم در آفتاب و هم درسایه رشد کرده و نزدیک 90 سانتی‌متر قد بکشد.
16. گیاه لوپن، دارای گل‌های رنگارنگ
لوپن یکی از گل‌های قدیمی و
محبوب باغبانان است که به‌خاطر خوشه گل‌های عمودی و بلندش که با تعداد زیادی گل
کوچک پوشانده شده محبوب است.
گل‌های این گیاه از گیاهان پایا یا چندساله در رنگ‌های مختلفی مثل صورتی، قرمز، آبی،
زرد و سفید شکوفا شده و زیبایی را به محیط هدیه می‌دهند. لوپن محیطی آفتابی و
خاکی غنی را می‌پسندد، درنتیجه اگر قصد نگهداری از آن را دارید حتما به این موارد
توجه داشته باشید.
17. گیاه نعنا ترنجی، دارای گل‌های درشت قرمز یا صورتی
نعنا ترنجی گیاهی چند ساله است که شهد فراوانی دارد و یکی از گیاهان مورد علاقه زنبورها و پروانه‌هاست. این گیاه با ساقه‌های بلندش گلی درشت و قرمز یا صورتی‌رنگ دارد و تابستان‌تان را رنگارنگ می‌کند. اگر نعنا ترنجی را برای نگهداری انتخاب کرده‌اید درنظر داشته باشید که این گیاه به آفتاب کامل و خاکی حاصل‌خیز نیاز دارد و برای نگهداری از آن باید این شرایط را برایش فراهم کنید.
18. گیاه خشخاش زینتی
خشخاش زینتی در بهار و اوایل تابستان گل‌هایی زیبا می‌دهد که به رنگ‌های صورتی، قرمز، فیروزه‌ای یا سفید هستند و اکثرا مرکز آنها مشکی است. برگ‌های سرخس شکل و سبز این گیاه در ابتدای بهار شروع به رشد کردن می‌کنند و با آغاز سرما به خواب زمستانی می‌روند تا در بهار بعدی مجددا سبز شوند. بین گیاهان پایا که در این مطلب معرفی کردیم، نگهداری از این گیاه چند ساله ساده است و برای زندگی به خاکی معمولی نیاز دارد. ضمن اینکه می‌تواند در آفتاب یا سایه نیز به زندگی خود ادامه دهد.
19. گل نام‌آشنای پامچال
پامچال گلی معروف و از اولین گیاهانی است که در بهار گل می‌دهد. پامچال می‌تواند در مناطق معتدل حتی در زمستان هم گل بدهد. این گیاه گل‌هایی رنگارنگ دارد و می‌توانید انواعی از آن با رنگ‌های مختلف را پیدا کنید.
20. گیاه سینه دارو، دارای خواص درمانی
سینه دارو آخرین گیاه از گیاهان پایا یا چند ساله است که قصد معرفی آن را داریم. این گیاه در بهار گل می‌دهد و علاوه بر زیبایی ظاهری خواص درمانی نیز دارد و برخی از انواع آن برگ‌هایی مرمری دارند. سینه دارو قدی کوتاه دارد حدود 30 سانتی‌متر دارد و روی زمین گسترده می‌شود. بنابراین می‌توانید آن را زیر درخت یا درختچه‌ها کاشته و نگران تامین نور برای آن نباشید زیرا این گیاه می‌تواند سایه و آفتاب را تحمل کند.